Η τουρκική εισβολή του 1974 και η κοινότητα
Ανάμεσα στους χιλιάδες νέους που έτρεξαν στο κάλεσμα της πατρίδας την αποφράδα εκείνη μέρα της 20ης του Ιούλη του 1974, ήταν και δεκάδες νέοι από τους Τρούλλους. Δύο από αυτούς, ο Μιχαήλ Ζένιου και ο Νικόλας Γεωργίου, μνημονεύονται ανάμεσα στις χιλιάδες που πρόσφεραν τη ζωή τους θυσία στο βωμό της ελευθερίας της Κύπρου.
Μιχαήλ Ζένιου
Ήταν το τρίτο από τα δέκα παιδιά της πολυμελούς οικογένειάς του. Γεννήθηκε στους Τρούλλους το 1947. Γονείς του ήταν ο Ζένιος Μιχαήλ και η Μαρία Παπαχαραλάμπους Μιχαήλ. Σε ηλικία 11 ετών εντάχθηκε στις τάξεις της Α.Ν.Ε.
Υπήρξε άριστος μαθητής και σπούδασε φυσικός στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, με υποτροφία του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ.) Ελλάδος. Ήταν πολύ καλός καθηγητής, πολύ καλός χριστιανός, αγνός πατριώτης και γενναίο παλικάρι.
Ο ήρωας, παρά το νεαρό της ηλικίας του, ήταν πολυγραφότατος. Διασώζονται πολλά ποιήματα του, άρθρα, ομιλίες και επιστολές, άλλα χειρόγραφα και άλλα δημοσιευμένα σε διάφορα περιοδικά.
Με το κάλεσμα της πατρίδας φόρεσε τη στολή του έφεδρου ανθυπολοχαγού κι έτρεξε να υπερασπιστεί την ελευθερία της πατρίδας του. Στη διάρκεια της πρώτης εισβολής, ως Διοικητής Λόχου Βαρέων Όλμων, πήρε μέρος στις μάχες Βορείου Πόλου- Χαμίτ Μάνδρες.
Στη δεύτερη εισβολή, στις 14 Αυγούστου, βρέθηκε πάλι στην περιοχή του Βορείου Πόλου. Εκεί αγωνίστηκε για να συγκρατήσει τις συνεχείς επιθέσεις των Τούρκων. Δίπλα του ήταν και ο ξάδελφός του Σπύρος Παπαχαραλάμπους. Κάποια στιγμή έπεσε ένα βλήμα όλμου στο χαράκωμα. Ο Μιχάλης τραυματίστηκε θανάσιμα και πέρασε στην αθανασία, στα 27 του χρόνια. Ο ξάδελφός του τραυματίστηκε ελαφρά.
Τάφηκε στο νεκροταφείο Λακατάμειας. Το 2001, με τη μέθοδο DNA, αναγνωρίστηκε το λείψανο του και τάφηκε με τιμές στο κοιμητήριο της γενέτειρας του, στις 27 Οκτωβρίου του ιδίου έτους. Προς τιμήν του δόθηκε το όνομά του στην αίθουσα Κατηχητικών της Εκκλησίας των Τρούλλων, αφού και ο ίδιος υπήρξε ένας υπέροχος κατηχητής.
Στο όνομα του αφιέρωσαν επίσης οδούς οι Δήμοι Λευκωσίας, Αγλαντζιάς, Έγκωμης και Αραδίππου και οι κοινότητες Τρούλλων και Ορόκλινης.
Νικόλας Γεωργίου
Ήταν 20 χρονών όταν έγινε η εισβολή. Ως έφεδρος στρατιώτης, με το πρώτο κάλεσμα της πατρίδας, βρέθηκε στη μονάδα του, στο Τάγμα Τεθωρακισμένων.
Στις 21 Ιουλίου, ενώ πολεμούσε στην περιοχή του Βόρειου Πόλου, κτυπήθηκε από εχθρική σφαίρα και έπεσε μαχόμενος. Για 26 χρόνια ήταν άγνωστο το μέρος που θάφτηκε και αυτό ήταν το παράπονο των γονιών του, Γεωργίου και Άννας Νικόλα. Το 2000 βρέθηκε στην Λακατάμια και η κηδεία του πραγματοποιήθηκε στις 24/09/2000.
Φονευθέντες – Αγνοούμενοι
Και οι Τρούλλοι είχαν το μερίδιο τους στην τραγικότερη σελίδα του Πραξικοπήματος και της εισβολής. Τρία τέκνα της Κοινότητας, ο Κώστας Γαβριήλ, ο Ανδρέας Μιχαήλ και ο Κώστας Φασσιάς ήταν αγνοούμενοι από το πολεμικό μέτωπο.
Άλλοι έξι αγνοούνταν από τα τέλη Αυγούστου του 1974, όταν Τούρκοι μπήκαν στο χωριό και το λεηλάτησαν. Συνέλαβαν επίσης όσους βρήκαν εκεί, αφού όλοι σχεδόν οι κάτοικοι είχαν φύγει.
Αυτοί είναι ο Γεώργιος Μελλέχας και η σύζυγός του Αναστασία Μελλέχα, ο Νικόλας Γιαννή Πάρπα και η σύζυγός του Μαρία Πάρπα, η Παρασκευή Χαραλάμπους Ζήνωνα και η Χριστίνα Δημήτρη Γιωργαλλή. Οι πιο πάνω ήταν τότε ηλικίας 50-70 ετών.
Την περίοδο Ιουλίου με αρχές Αυγούστου 2012, σε ανασκαφές που έγιναν, βρέθηκαν τα οστά τους σε πηγάδι, δύο μίλια μακριά από το χωριό Άρσος της Επαρχίας μας. Η ταυτοποίηση των οστών έγινε με τη μέθοδο DNA.
Γεώργιος + Αναστασία Μελλέχα: Κηδεύτηκαν 18/02/2017
Νικόλας+Μαρία Πάρπα, Παρασκευή Χαραλάμπους κηδεύτηκαν στις 11/02/2017
Χριστίνα Δημήτρη Γιωργαλλή κηδεύτηκε στις 17/02/2018
Ένα άλλο νέο παιδί, ο Αντώνης Χριστοδούλου, φονεύθηκε από αδέσποτη σφαίρα στη διάρκεια του πραξικοπήματος, στη Λευκωσία.
Άλλοι δύο από τους Τρούλλους, ο Σωτήρης Πάμπουλος και ο Ανδρέας Πλάρκος, ήταν επίσης καταγεγραμμένοι στη λίστα των αγνοουμένων που τα οστά τους εντοπίστηκαν και ταυτοποιήθηκαν.
Ο Σωτήρης Πάμπουλος, γεννημένος το 1919, είχε επτά παιδιά και διέμενε με την οικογένεια του στην Αφάνεια. Όταν άρχισε η δεύτερη φάση της εισβολής προσπάθησε να μεταφέρει την οικογένεια του σε ασφαλέστερη περιοχή αλλά το αυτοκίνητο του ανακόπηκε από τουρκικό άρμα. Συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν πίσω στην Αφάνεια όπου τελούσαν υπό σύλληψη και άλλοι Ελληνοκύπριοι. Τα γυναικόπαιδα οδηγήθηκαν μετά στην Άσσια, ενώ οκτώ άνδρες, περιλαμβανομένου του Σωτήρη Πάμπουλου, οδηγήθηκαν σε άγνωστο σημείο και έκτοτε αγνοούνταν, μέχρι που τα οστά του εντοπίστηκαν σε ομαδικό τάφο το 2010.
Ο Ανδρέας Πλάρκος, πατέρας τριών παιδιών, συνελήφθη από τους Τούρκους το Σεπτέμβριο του 1974, ενώ βρισκόταν σε σημείο μεταξύ της Βάσης Δεκέλειας και του Περγάμους. Τα οστά του εντοπίστηκαν επίσης κοντά στην Αφάνεια, το 2009.
Κώστας Γαβριήλ
Όταν ξέσπασε η εισβολή ήταν λοχίας στα τεθωρακισμένα και υπηρετούσε στο 286 Μηχανοκίνητο Τάγμα Πεζικού, που είχε έδρα του την Κοκκινοτρομιθιά. Στη διάρκεια της πρώτης εισβολής πήρε μέρος σε μάχες σε διάφορα σημεία. Αργότερα μεταφέρθηκε στο μέτωπο Καραβά Λαπήθου. Στις 15 Αυγούστου η μονάδα του υποχώρησε στην περιοχή Μόρφου όπου, λόγω της προκεχωρημένης θέσης της, εγκλωβίστηκε με την προέλαση των τουρκικών αρμάτων. Από τότε είναι αγνοούμενος. Ο Κώστας γεννήθηκε το 1954 και ήταν παιδί της πολυμελούς οικογένειας του Ανδρέα και της Χρυσής Γαβριήλ.
Ανδρέας Μιχαήλ
Όταν έγινε η εισβολή ήταν εθνοφρουρός και υπηρετούσε στο 251 Τάγμα Πεζικού στην Κερύνεια. Το τάγμα του πήρε μέρος στις πρώτες μάχες της εισβολής. Αργότερα μεταφέρθηκε στην περιοχή του Προεδρικού Μεγάρου. Προτού αρχίσει η δεύτερη εισβολή το τάγμα μεταφέρθηκε στην περιοχή της Χαλεύκας. Μετά το τέλος της δεύτερης εισβολής αναζητήθηκε από τους δικούς του, αλλά δεν τον βρήκαν ούτε έμαθαν κάτι για την τύχη του.
Ο πατέρας του, Αντώνης Μιχαήλ, αγωνιστής της Ε.Ο.Κ.Α, πέθανε από τον καημό του, μετά από λίγα χρόνια.
Κώστας Φασσιάς
Ήταν 45 χρονών και πατέρας εννέα παιδιών. Είχε δικό του φορτηγό αυτοκίνητο που με την έναρξη της τουρκικής εισβολής του έκαμαν επίταξη, για να μεταφέρει στρατιώτες και πυρομαχικά.
Στη διάρκεια της δεύτερης εισβολής βρισκόταν στην περιοχή Παλαικύθρου και το αυτοκίνητο του κτυπήθηκε από βόμβα αεροπλάνου. Από τότε θεωρείτο αγνοούμενος.
Τα οστά του ανευρέθηκαν το 2016 στο κατεχόμενο τουρκοκυπριακό χωριό Μόρα και ταυτοποιήθηκαν με τη μέθοδο DNA το 2017. Η κηδεία του πραγματοποιήθηκε στις 10/09/2017